Namen

China kende veel benamingen voor ‘echtgenote’. ‘De thuisblijver’, bijvoorbeeld. Vroeger bewogen vrouwen zich bijna strikt binnenshuis en lieten zich haast onder geen beding door vreemde mannen zien. ’Mijn liefje’ is een ander voorbeeld. Sinds het verbannen van het gearrangeerd huwelijk in de jaren dertig van de vorige eeuw, trouwden hoe langer hoe meer mensen uit liefde. Vandaar die term.

China kende ook veel benamingen voor ‘echtgenoot’. Zhangguide (De man achter de toonbank), bijvoorbeeld. Vroeger runde voornamelijk de man het familiebedrijf of de winkel. Guanren (De ambtenaar) is een ander voorbeeld. Vroeger konden alleen mannen bij de overheid werken. Ai Qiandaode (Hij die met duizend messteken gelyncht moet worden), is er ook een van. Waarschijnlijk omdat de vrouw vroeger onmogelijk kon ontsnappen aan het juk van de mannenheerschappij. Het enige wat ze kon doen was haar man halfplagend en halfschertsend aan te spreken.  

Taitai

Hoewel verschillende tijdperken verschillende benamingen met zich meebrachten, er was één term voor ‘echtgenoot’ die als een rots in de branding overeind bleef (en blijft): Taitai. ‘Tai’ betekent ‘extreem’. Dit is ook af te lezen aan diens pictogram 太. Het karakter bestaat uit het radicaal 大  (groot) en het radicaal 、(klein). Met andere woorden, de Chinese man noemt zijn vrouw ‘De grootste en de de kleinste in huis’. Hij kan wel eens gelijk hebben.

De vrouw kan zich prima wegcijferen door dag en nacht voor haar man en kinderen klaar te staan, maar ze kan, indien nodig, ook op de voorgrond treden. Men denke aan Jeanne D’Arc in Frankrijk, Mulan in China en nog meer van hun geestverwanten. Met haar hoge pijngrens kan de vrouw onder behoorlijke druk en stress functioneren, multitasken zelfs. Ze kan met de ene hand een krijsende baby vasthouden, met de andere hand vlammen uit de pan blussen en onderwijl de advocaat bellen om een deurwaarder weg te bonjouren. Ze kan gillen als een muisje voorbij snelt, maar ze kan ook het roer overnemen als haar man in crisistijd met de handen in het haar zit.

De vrouw kon vroeger geen staatshoofd worden, maar ze kon een jongetje baren en hem zodanig opvoeden dat hij later het land bestuurde. Ze kon vroeger niet deelnemen aan het politiek debat, maar ze kon de koers van een land bepalen door het staatshoofd om haar vinger te winden. Cleopatra in Egypte, Cixi in China en nog veel meer.

Xiansheng

De Chinese man wist nooit wanneer zijn vrouw klein werd en wanneer groot. Daarom bleef hij altijd bij de les en koesterde ontzag voor haar. Volgens Yi Jing is klein Yin en groot Yang. De kleine en grote echtgenote is dus Yin en Yang in evenwicht. Wie zegt dat de Chinese man van vroeger zijn vrouw onderdrukte? Misschien met zijn mond en hand, maar niet met zijn hoofd en hart. Diep in zijn hart bewonderde en misschien zelfs beneed hij haar aangeboren vermogen om traploos te schakelen tussen de twee uitersten. Dit blijkt uit de manier waarop hij haar noemt. Taitai. De extreme.

Zonder Yang kan Yin niet bestaan. Hoe zelfredzaam een vrouw ook is, als het even meezit, lijkt de meeste vrouwen het toch gezelliger om een man in hun leven toe te laten. Zo geldt sinds de jaren twintig van de vorige eeuw als de meeste populaire Chinese benaming voor ‘echtgenoot’ Xiansheng (de eerstgeborene ofwel de leraar). Waarschijnlijk omdat de man veelal ouder is dan zijn vrouw en omdat de vrouw vindt dat ze heel wat van hem te leren heeft. Hieraan merken wij het respect van de vrouw voor haar man. Alleen als hij herhaaldelijk over haar respect heen walst, noemt ze hem Ai Qiandaode (Hij die met duizend messteken gelyncht moet worden). Erg grof, maar haar man neemt de term met een korrel zout. Want als ze hem echt niet meer ziet zitten, zwijgt ze en negeert ze hem. Dan is er letterlijk en figuurlijk geen woord meer voor.

Aanpassen

Alles goed en wel, kijkt de Chinese man werkelijk op een unieke wijze naar zijn vrouw? Niet echt. Immers, in het Nederlands is er een gezegde, Ik ben de baas in huis, wat mijn vrouw zegt gebeurt.  Ik vermoed dat waar dan ook  ter wereld  de echtgenote iets weg heeft van een kameleon. Ze past zich aan haar omgeving aan en wordt klein als haar man groot en sterk is. Ze wordt groot en sterk als haar man in de put zit of afwezig is. Ze laat haar man zich groot voelen zodat ze klein kan blijven en zich niet hoeft te bekommeren om gewichtige zaken. Shakespeare zei, De vrouw, je naam is zwakheid. Hij is vergeten eraan toe te voegen, De vrouw, je naam is tevens sterkte.