Onderwerpen
– Taalverwarring en Hiroshima (zie deze pagina)
– Anekdote over taalverwarring die tot misverstand en tot nog wat ergers heeft geleid
Verwarring en misverstand
In de jaren tachtig van de vorige eeuw had een groot aantal Amerikanen aan een enquête meegewerkt. Het ging over wat ze dachten dat de hoofdoorzaak was van oorlogen. De een zei verschil tussen arm en rijk; de ander zei godsdiensten; maar de meesten noemden als oorzaak nummer één misverstand. Dat laatste ligt mijns inziens niet ver van de werkelijkheid.
Volgens sommige boeken over de Tweede Wereldoorlog was het gooien van atoombommen op Hiroshima gestoeld op een misverstand. De Verenigde Staten kregen van de Japanse keizer een brief, een telegram, geloof ik. Daarin schreef Zijne Majesteit over de vraag of hij zich wel of niet zou overgeven. De vertalers van de CIA krabden achter hun oren. Want Zijne Majesteit gebruikte een typisch Japanse uitdrukking: een driedubbel negatief. Zoiets als: ‘Het Japanse keizerrijk sluit niet uit dat het niet zal overwegen zich niet over te geven.’
De interpretatie van zo’n uitdrukking hangt van de omstandigheden af. Dit is dus niet in de grammatica vastgelegd. De CIA-vertalers konden de zin opvatten alsof de keizer zich wilde overgeven, maar ze konden het ook interpreteren alsof de keizer de oorlog tot het bittere eind wilde voeren. Uiteindelijk kozen ze voor de laatste vertaalwijze. Met honderdduizenden doden en nog meer verminkten tot gevolg. De mensheid en de wereld zijn sindsdien nooit meer hetzelfde geweest en zullen het ook nooit meer zijn.
In vredestijd zal een misverstand minder drastische consequenties hebben, maar als wij niet opletten, gaan de poppetjes weer aan het dansen. Als auteur van Chinese afkomst heb ik in de loop der jaren genoeg irritaties, verdriet, woede en gevoel van onmacht zien ontstaan in de omgang tussen autochtonen en allochtonen in het algemeen en tussen oorspronkelijke Nederlanders en Nederlandse Chinezen in het bijzonder. Daarom probeer ik met mijn pen een bruggetje te slaan tussen de twee bevolkingsgroepen. Zo hoop ik een steentje bij te dragen aan wederzijds begrip en respect.
Fragment: Lulu’s blog op 20 maart 2012.
Foto 196: 2007, in een tuin bij een tempel. Op het bord staat in het Chinees, correct in het Nederlands vertaald: Betaald toilet.
Fotograaf: Rob Findhammer.
