App Store Wang, interview bij de Volkskrant, 8 juni 2012

WIM DE JONG − 08/06/12, 00:00
 
Schrijfster Lulu Wang heeft zichzelf opnieuw uitgevonden. Om een nieuw publiek aan te boren verschijnt zaterdag haar eerste boek-app.
 
Lulu Wang ziet er ook in huiselijke omgeving uit zoals ze zich doorgaans op foto’s aan de wereld toont. Haar kledingkeuze van deze maandagochtend: hoge, witte pumps, met erboven een zwarte, leerachtige mini-jurk met een diepe split en dito decolleté.
 
Alleen wat flinke blauwe plekken op haar borst en een pleister om een wijsvinger doen enigszins af aan haar even vertrouwde als ravissante verschijning. Ze is twee dagen eerder dan ook lelijk op de vloer van haar badkamer terechtgekomen toen ze daar, door stress en zenuwen overmand, ineens het bewustzijn verloor.
 
‘Stinkt het? Ja toch?’, vraagt de schrijfster, terwijl ze de, met een hansaplastje afgedekte, vinger met ‘open wond’ onder de neus van het bezoek houdt. ‘U ruikt ongetwijfeld de knoflook. Dat is om de genezing te bevorderen. Zo doen wij Chinezen dat nou eenmaal.’
 
Het is het eerste en meteen het laatste beetje oosterse wijsheid dat de verslaggever voor de gelegenheid meekrijgt. Want uiteraard moet dit interview juist gaan over de intense band die Wang gedurende haar 26-jarige verblijf hier met Nederland heeft opgebouwd. Twee jaar lang werkte ze onafgebroken aan de multimediale, literaire boek-app Nederland, wo ai ni (‘Nederland, ik houd van jou’), waarin ze van deze grote liefde getuigt. Al haar energie, creativiteit en spaargeld zijn erin gestoken.
 
Welk bedrag ermee gemoeid is (ja, we blijven Hollanders), wil ze per se niet vertellen. Maar de voorzichtige veronderstelling dat het hele project haar ongetwijfeld ’tienduizenden euro’s’ zal hebben gekost, wordt in elk geval beantwoord met zo’n typisch, berustend, Aziatisch glimlachje. Dus, nou ja, ver zal de schatting er niet naast zitten. Hoe dan ook, nogal een eer, zo’n liefdesverklaring aan ons Nederlanders. Net in een tijd dat wij elkaar eigenlijk niet meer zo heel leuk vinden.
 
Lulu Wang: ‘Liefde rijpt. Uw vrouw zal misschien miss Universe niet zijn. Maar u bent desondanks gaan houden van uw partner zoals ze is. Verbondenheid en gewenning doen hun werk. Dat is één.
 
‘Daarnaast zal ik nooit vergeten hoe ik in Maastricht ben opgevangen toen ik daar, vers vanuit Peking, op mijn 25ste kwam. Nederland heeft me indertijd omhelsd. Mensen hebben me geholpen me te ontplooien. Nu ben ik als schrijfster in staat om iets terug te doen. Ik ontwikkelde deze dure app om mijn dank aan Nederland te betuigen. Dit is een prachtig land. Ik ontdek iedere dag wel weer iets moois eraan.’
 
U beschrijft in uw boek-app uw allereerste periode binnen onze grenzen, die als docent Chinees in Maastricht. Wat zijn uw bijzonderste herinneringen daaraan?
 
‘Dat vrouwen hun haar verfden. Mijn huisbazin in Limburg ontving me als blondine en had een paar dagen erna ineens een roze-rood kapsel. Ik snapte er niets van. God heeft je een bepaald uiterlijk gegeven, dat ga je toch niet veranderen? Ik herkende haar niet eens.
 
‘Later begreep ik dat alles in Nederland draait om variatie. Kleren in alle kleurschakeringen, met stippels, met strepen. En dan al die verschillende kazen: ronde, harde, vierkante, zelfs druipende.’
 
U kijkt er behoorlijk vies bij.
 
‘Ja, maar dat heeft weer met iets anders te maken. Ik was nog maar net in Maastricht toen ik besloot om eens naar een pornofilm in de bioscoop te gaan. Die zijn in China verboden, dus ik was heel benieuwd. Nou, in het Westen doen ze het dus overal. In de keuken, op de tafel, in de buitenlucht. Al die vrijage-methoden! Maar het meest verrassende was wel dat er alleen maar opa’s om me heen in de zaal zaten.’
 
Langdurig snikkend van de lach: ‘Wat een afknapper. Zo gek dat porno in Nederland iets is voor opa’s. Hoe komen ze aan zo veel libido? Ik snap nu dat het van al dat kaas eten komt. Al die eiwitten! Chinezen eten alleen maar rijst en groente. Tja, daar haal je het niet mee.
 
‘Maar wat echt indruk maakte, was de indringende manier waarop Nederlanders hun hond bejegenen. Ik dacht toen dat mannen die zo lief zijn tegen hun huisdier dan ook wel vreselijk veel van hun vrouw en kinderen moesten houden. Maar inderdaad, het één leidt niet automatisch tot het andere.’
 
In Nederland, wo ai ni brengt u ons ook terloops nog wat van de Chinese liefde voor honden bij: dat ze ook lekker zijn om op te eten.
 
‘Dat is mijn bijdrage aan de integratie. Honden waren vroeger in Chinese huishoudens vee. Zoals jullie koeien en geiten hielden, hadden wij honden voor de slacht. Het is allemaal cultureel bepaald. Hindoes begrijpen niet dat westerlingen koeien eten, islamieten vinden de consumptie van varkens onrein. Is het wezenlijk zo’n verschil dat je een gedomesticeerde buffel eet of een hond?
 
‘Ik vraag van mijn lezers er met zo’n andere blik naar te kijken.’
 
Uw lezers zullen er geen punt van maken. U staat bekend om de trouwe schare fans die u om zich heen heeft verzameld.
 
‘Mijn signeersessies en lezingen zijn de best bezochte. Altijd. Het heeft wel kritiek uitgelokt. Ik ben uitgemaakt voor de ‘literaire Jomanda’.
 
‘Wanneer ik signeer, vraag ik mijn fans diep adem te halen, en dan observeer ik ze. Vervolgens schrijf ik dan iets persoonlijks voor in hun boek. Iets wat heel erg raak is. Ik doe het al veertien jaar. Dan krijg je het verwijt dat ik ze beduvel, maar ik mediteer al dertig jaar. Ik ben zo gevoelig, ik gebruik mijn intuïtie, ik stel me open voor mensen. Daardoor heb ik ook zo snel Nederlands geleerd.’
 
U hebt wel meer tegenstand van literair Nederland ondervonden. U kreeg in 2008 met Heldere Maan een prijs voor de ‘slechtste seksscène’ in een roman. Een citaat: ‘Ik wilde dolgraag dat je lippen, tong en je liefdesdolk bij mij binnendrongen, mij van alles beroofden, mijn honger en dorst naar jou inbegrepen. Ik bad tot Boeddha dat jij mij zou vervoeren naar het zalige einde van de zoektocht naar jouw beminnelijkheid.’
 
‘Kijk ‘ns, ik ben een mooie vrouw. Nu met die pleister op mijn open wond ben ik even niet zo aantrekkelijk. Maar moet je mij beoordelen op die ene vinger? Ik bedoel: vrijwel niemand van de vijfhonderd mensen die op die passage in mijn boek hadden gestemd, had de hele roman gelezen. Anders hadden ze geweten dat die ‘liefdesdolk’ waarover ik schreef, op een symbolische manier verwees naar het mes dat de jager aan het begin van Heldere Maan gebruikte om er een leeuw mee te doden.
 
‘Ik vind Nederlandse literatoren zo zuur. Er is ook veel vuil water over mij heen gegooid in talkshows. Toch, ik ben een positief, gelukkig mens. Ik ben zoeter dan ooit. Ik had misschien een betere pers gehad als ik meer aan slijmen en vriendjespolitiek had gedaan. Maar ik ga mijn eigen weg.
 
‘Ik doe mijn best. En de rest is aan Onze Lieve Heer.’
 
Aan welke Nederlandse collegaschrijvers trekt u zich wel op?
 
Fluisterend in bewondering: ‘Annie Schmidt. Door haar ben ik in Nederland gebleven. Door Jip en Janneke. Ik ga elke avond nog steeds met een Nederlands woordenboek én met een gedichtenboek van Annie Schmidt naar bed. Zó mooi gemaakt, zo krachtig en eigen, zó ritmisch en voorzien van meerdere lagen.
 
Slauerhoff ook! Prachtig, prachtig. Waar Annie Schmidt de schoonheid kan zien van een eenvoudige worm, gaat Slauerhoff over passie, over hartstocht. Niet neerbuigend van bovenaf, maar met de grootst mogelijke bescheidenheid. Goed, als ik moet kiezen, dan is het voor Annie Schmidt. Die uitbundigheid, dat bravoure – zij wordt over honderd jaar nog gelezen.’
 
Haar witte terriër Boemeltje komt vanaf de open trap de woonkamer binnenstormen, om vrijwel direct erna weer naar ‘papa’ op de eerste etage te worden gecommandeerd. Het brengt het gesprek terug op de spannende tijden waarin haar Nederlandse man Wil (‘papa’) en zij verkeren nu de boek-app zich op de markt moet gaan bewijzen.
 
Zelfs een keer flauwvallen in de badkamer vanwege alle nervositeit – ach, Lulu Wang verbindt er geen verontrustende conclusies aan: ‘Ik ben nog jong en altijd een avonturier geweest.’
 
Ze wil het echtgenoot Wil, die veel ouder is, ook weer niet aandoen om álles in de waagschaal te stellen met de volledig door haarzelf gefinancierde app. ‘Ik heb geen uitgever meer, maar sta als schrijver en ontwikkelaar op eigen benen. Geen idee of de investering zich uiteindelijk terugbetaalt, maar in elk geval is het vanaf nu zaak dat ik nieuwe projecten bedenk om voorlopig te overleven.
 
‘Ik ben bezig met twee nieuwe apps met gedichten van mijn eigen hand en een met foto’s en cartoons van Maastricht. Dat dichten moet u overigens niet al te ernstig nemen, ik pretendeer absoluut niet dat ik het kan, ik heb gewoon een zwak voor rijmelarij.’
 
Lulu Wangs hoop is erop gevestigd dat de apps een nieuw publiek voor haar werk zullen aanboren. Mannen in de eerste plaats, omdat die het vaak toch al leuker vinden om met een iPad of een mobiele telefoon te pielen dan vrouwen. En liefst ook jonge gamers van beiderlei kunne, ‘want ik wil ze bewijzen dat literatuur interessanter is dan het spelen van spelletjes’.
 
Voorts zou het geweldig zijn als een grote krant in Nederland zich bereid zou tonen om haar ‘Holland, ik houd van jou’-teksten in een dagelijks of wekelijks feuilleton af te drukken.
 
‘Zoals Carmiggelt ooit te werk ging. Zou dat niet geweldig zijn?’
 
Lezers die nog geen iPad of smartphone bezitten om haar multimedia-boek in al zijn rijkdom te kunnen verkennen, moeten eigenlijk bovendien nog in staat worden gesteld om vroeg of laat een papieren editie ervan ter hand te kunnen nemen.
 
‘Ik heb er absoluut het geld niet meer voor, voor zo’n echt boek. Maar ondernemen is durven. De VOC stuurde tien schepen over de oceanen, waarvan er maar drie terugkwamen. Dat heeft Nederland groot gemaakt.
 
‘Soortgelijke risico’s ga ik nu ook aan. Een literaire app zoals deze is nog nooit gemaakt, nergens. Het is een enorme gok. Maar als wij schrijvers onszelf niet opnieuw uitvinden, zijn we over twee jaar fossielen. Ik probeer de boekenbranche te laten inzien dat we heus niet bij de pakken hoeven te gaan neerzitten.
 
‘Ik weet niet wat andere auteurs bedenken, maar dit is het pad dat ik zelf kies.’
 
U gaat uw kop weer boven het maaiveld uitsteken. Terwijl u na 25 jaar in Nederland toch zou moeten weten dat we daarvan niet zo gediend zijn.
 
‘Ach, ik ben misschien soms een beetje dom of naïef, maar dat brengt me toch niet van mijn positieve instelling af en van die liefde voor Nederland af. Ik heb wel eens gezegd dat het een orgasme is met een eindeloos voor- en naspel.
 
‘En oké, ik heb ook een jaar in Vlaanderen gewoond. Als ik ooit op Nederland raak uitgekeken, dan begin ik toch simpelweg een ‘Vlaanderen, ik houd van jou-app?!’
 
1,3 miljoen boeken
 
Lulu Wang verhuisde in 1986 op 25-jarige leeftijd van Peking naar Maastricht, waar ze docente Chinees werd aan een opleiding voor tolken en vertalers. In 1997 debuteerde ze met de internationale bestseller Het Lelietheater. Wereldwijd zijn er van haar negen boeken ruim 1,3 miljoen exemplaren verkocht. Haar boek-app Nederland, wo ai ni wordt zaterdagavond ten doop gehouden in haar huidige woonplaats Den Haag. In de Dr. Anton Philips Zaal speelt Het Residentie Orkest drie werken uit de app en leest Lulu Wang zelf uit haar novelle voor.
 
Nederland, wo ai ni (7,99 euro)
 
NEDERLAND, IK HOUD VAN JOU
 
Lulu Wang werkte twee jaar aan de digitale uitgave van Nederland, wo ai ni (Nederland, ik houd van jou) en stak er naar eigen zeggen al haar geld in. Behalve een klassieke novelle bevat de app onder meer tachtig ‘zijlijnverhalen’, 350 foto’s, een geïntegreerd lezersforum en tientallen illustraties. Bovendien zijn er twaalf speciaal voor de gelegenheid uitgevoerde muziekstukken van Nederlandse en Chinese componisten in opgenomen en kunnen kopers van de app ook nog doorklikken naar een korte speelfilm die regisseur Jimmy Tai over Wangs eerste jaren in Nederland maakte.
 
Klik hier om de Book App te kopen.