‘De moeder de vrouw’ – In de ogen van Yi Jing, 1, Lulu Wang

Cijfers

Als wij iemand niet zien zitten en ook nog kwaad op hem zijn, zeggen wij wel eens tegen hem ‘Je bent een nul!’ Zeg het maar niet tegen een Chinees, want hij vat het als een compliment op. In plaats van hem voor een nul uit te maken, kunnen wij beter roepen ‘Nummer hoeveel ben je?’ Hoe kwader wij zijn, hoe hoger geven wij hem een cijfer.

Anders dan de Bijbel, kan de wijsheid van Yi Jing geheel in cijfers worden uitgedrukt. Tao, de bron van alles en iedereen, is 0. Yin, de vrouw, is wederom 0. Yang, de man, is 1.

Als wij iemand niet snugger vinden, zeggen wij wel eens ‘Hij kan tot geen drie tellen.’ Zeg het maar niet tegen de lezers van Yi Jing. Dit boek staat sinds mensenheugenis en wereldwijd bekend als een synoniem van wijsheid, maar het kan evenmin tot drie tellen. Sterker nog, het telt slechts tot 1.

Werkelijk, de wiskundige taal van Yi Jing maakt alleen maar gebruik van twee cijfers 0 and 1. Klinkt primitief maar ruim drieduizend jaar na het voltooien van Yi Jing (Zhou-dynastie, in de huidige provincie Shanxi, waar tevens het Terracottaleger is uitgegraven) bouwen wij de meest geavanceerde computers ook met de binaire taal.

Bron

Waarom zijn de Bron en de vrouw beiden 0? 0 staat voor niets, want als alles en iedereen in de Bron blijft, merken wij er niets van. Uit het niets komt iets. En dat iets is 0 en 1. Als wij de Bron 0 als God zien, dan heeft de God in de Bijbel Adam (Yang, 1) en Eva (Yin, 0) geschapen. Alleen heeft de God in Yi Jing niet eerst Adam en dan met Adams rib Eva gecreëerd. In plaats daarvan heeft Hij de man en de vrouw tegelijkertijd geschapen. Zodoende staat Yi Jing dichter bij de moderne wetenschappen.

Neem de elektriciteit. Alleen als de positieve pool (gemakshalve noemen wij hem 1) en de negatieve pool (0) er tegelijk zijn, krijgen wij elektrische spanningen. Als wij per se een volgorde willen geven aan de mannelijke en de vrouwelijke energie, dan vinden wij een antwoord in de manier waarop Yi Jing ze noemt: Yin en Yang – de vrouw en de man, in plaats van Yang en Yin – de man en de vrouw.

Terugkomend op de vraag waarom de vrouw voor het cijfer 0 staat en de man voor 1? De vrouw kan een dochter (Yin) en een zoon (Yang) baren, net als de Bron waaruit Yin en Yang ontstaan. Dit gedachtegoed lijkt Chinees maar dat is niet zo. In het Nederlands zeggen wij ook ‘Moeder Natuur’ in plaats van ‘Vader Natuur’.

Glimlach

Ik word vaak door Nederlanders gevraagd of ik een feminist ben. Ik begrijp de stellers van de vraag wel. Want in het Europese discours kleven aan woorden zoals ‘de vrouw’ en ‘de moeder’ associaties die niet bepaald vrouwvriendelijk zijn. Ik ben opgegroeid in China en Yi Jing is mij met de paplepel ingegoten. In het traditionele Chinese discours heeft de Bron de man en de vrouw tegelijk en als gelijken geschapen. Sterker nog, de vrouw wordt in Yi Jing eerder genoemd dan de man – Yin en Yang. Waarom zou ik voor de vrouwenrechten vechten? Die hebben wij Chinese vrouwen al sinds het ontstaan van Yi Jing. Als een man mij probeert achter te stellen, denk ik glimlachend aan Yi Jing.

Hoewel het Confucianisme de man op een hogere trede zet dan de vrouw, waardoor de Chinese vrouw tot voor kort een lagere sociale status was toegekend dan de Chinese man, heeft Yi Jing altijd voor roet in het eten van het Confucianisme gezorgd. Zelfs mijn oma die niet eens een naam van haar ouders had gekregen omdat ze maar een meisje was, voelde zich nooit echt minder belangrijk dan mijn opa. Dit merkte ik als mijn opa en oma een besluit moesten nemen en als mijn opa zijn stem verhief – hij zong meteen een toontje lager zodra mijn oma hem aankeek. Mijn moeder vindt zich al helemaal de gelijke van mijn vader.

Nietige bijdrage

Yi Jing is maar een dun boekje, maar het heeft meer dan drieduizend jaar lang op een stille maar onweerlegbare wijze het evenwicht tussen de Chinese man en de Chinese vrouw bewaakt, ondanks de overweldigende staatsleer Confucianisme. Ook dit verschijnsel past in de geest van Yi Jing. Tegenover de luidruchtige staatsleer (Yang, 1) staat een zwijgende maar daarom niet minder kritische stem (Yin, 0). Tegenover het feit dat men het Boekenweekgeschenk met als thema De moeder de vrouw door een mannelijke auteur laat schrijven, zoals het meestal het geval is, staat het gegeven dat de auteur gebaard is door een vrouw. Dat is de kracht van Yi Jing in het bijzonder en van het boek in het algemeen. Hiermee draag ik op mijn nietige manier bij aan het vieren van de Boekenweek 2019 die eerdaags van start gaat.


 


Koop Nederwonderland of andere boeken van Lulu Wang >>> >>