Interview met Lulu in het tijdschrift Publish: Lulu Wang publiceert book app ‘Het is erop of eronder’
Tekst Alex Kunst
Een e-book is meer dan alleen een elektronische versie van een boek, vindt schrijfster Lulu Wang.
Voor haar nieuwste roman trok ze alles uit de kast om er een interactieve en persoonlijke beleving
van te maken. ‘Het is erop of eronder.’ Het romantische beeld van de literaire auteur die in een achterkamer, omringd
door stapels boeken, eenzaam achter zijn typemachine de ene na de andere volzin bedenkt is aan vervanging toe. Zelfs de definitie van het begrip ‘boek’ is aan verandering onderhevig. Nog maar kort geleden was het vooral tekst, afgedrukt op een stapeltje papier dat met lijm, draad en een omslag bij elkaar werd gehouden; tegenwoordig is het net zo vaak een pdf- of epub-bestand. En anders is het een app voor de iPad of Android tablet-pc, met (bewegend) beeld, geluid en interactiviteit.
Schrijfster Lulu Wang ging “all the way” met haar nieuwe roman “Nederland, wo ai ni (Nederland, ik houd van jou)” en stopte er alles in wat het fenomeen nieuw media maar te bieden had. Aad Metz, de ontwikkelaar van de app hielp Lulu Wang op het juiste spoor. Lulu Wang: ‘Hij zei: je kunt van alles vertellen, maar je moet ook iets laten zien.’
Wang maakt gretig gebruik van de mogelijkheden die apps bieden, al was het aanvankelijk even wennen. ‘Schrijvers van “serieuze” literatuur doen weinig met nieuwe media. Ik heb er zelf ook een beetje moeite mee. Als je bezig bent met schrijven dan stop je daar al je energie in. Er komt zoveel bij kijken als je een multimediale app maakt. Alleen al met copyright ben ik maanden bezig. Illustraties zijn nog het minste probleem. Als ik een link toevoeg naar een mooie foto dan moet ik daar toestemming voor vragen. Soms krijg ik geen toestemming en dan moet ik op zoek gaan naar een
andere oplossing.’
Met “Nederland, wo ai ni (Nederland, ik houd van jou)” probeerde Lulu Wang de digitale mogelijkheden van een app zoveel mogelijk te benutten. De app is te lezen in een dag- of nachtversie, mannelijke of vrouwelijke variant
en met of zonder animaties, beeld en muziek. De muziekstukken op de Book App zijn geselecteerd en gearrangeerd ter ondersteuning van de inhoud van het boek en zetten de verhalen in de juiste sfeer. Achter ieder onderstreept woord in het boek zit een extra verhaal verborgen dat de lezer dieper meevoert naar de besproken passage. Op een ingebouwd
forum kan de lezer direct met Lulu Wang in gesprek gaan over zijn bevindingen en met zijn medelezers van gedachten wisselen.
Frustraties
De mogelijkheid om van “Nederland, wo ai ni” een persoonlijke beleving te maken past goed bij het onderwerp van het boek. Een Nederlandse en een Chinese verteller behandelen op allerlei manieren de cultuurverschillen van beide
landen. De multimediale vorm sluit daarmee aan bij het onderwerp dat Lulu Wang dankzij haar Chinese afkomst na aan het hart ligt.
Maar een “tour de force” was het wel, denk alleen al aan de muzikale bijdragen in de app. Wang: ‘Ik werk samen met het Residentie Orkest in Den Haag. Ik heb ze gevraagd om werk van Nederlandse componisten* te spelen. Maar ik heb ook een studio gehuurd waar we met een zangeres Chinese muziek hebben opgenomen. De app bevat ook muziek van een Chinese gitarist.*
De toevoeging van de muziek stelde Lulu Wang voor allerlei keuzes. Moet de luisteraar de mogelijkheid krijgen om zijn eigen mix te maken van Chinese en Nederlandse muziek, of moet er juist bij elk hoofdstuk de juiste muziek worden
afgespeeld? Wang: ‘Als je niet met je tijd meegaat ben je als schrijver binnen twee jaar een fossiel.’
Je bent niet alleen met literatuur bezig. Dat frustreert veel rasechte, ouderwetse schrijvers. Maar volgens mij is het
erop of eronder. Als je niet met je tijd meegaat ben je als schrijver binnen twee jaar een fossiel. Mensen lezen steeds minder. Dikke boeken zijn vaak een drempel. Dat is het leuke van deze ontwikkeling, er zijn hoe langer hoe minder dikke boeken, en de voorkeur gaat naar kleine verhaaltjes.’
Lulu Wang pakt mijn smartphone om te laten zien wat ze bedoelt. ‘De tekst die je ziet op je scherm is een klein verhaaltje. Met een keer “swipen” heb je het volgende verhaaltje. Volgens mij krijgt het formaat van de iPad of
tablet straks concurrentie van ongeveer de helft van dat formaat, zodat je het in je zak kunt stoppen. Het scherm van een smartphone is voor veel jeugdige lezers al goed genoeg. Het gebruik hangt ook af van de lengte van een
artikel of een boek. Eén of twee alinea’s is voor een artikel al snel genoeg.
Minder uitleggen
Op haar blog luluwang.nl oefende ze jaren op een korte schrijfstijl. ‘Daarom weet ik wat de spanningsboog is van mensen. Lange teksten schrijven doe je voor niemand, het midden wordt overgeslagen. Je hebt ook helemaal niet
veel tekst nodig om iets duidelijk te maken. Een hond praat niet, maar toch begrijpen we hem. Je kunt 400 bladzijden samenvatten in een gedicht van acht regels. Ik zeg niet dat het eenvoudig is, maar het kan. In Nederland
gebruiken we steeds vaker het stopwoord “blablabla” om aan te geven hoe een gesprek verliep. Je hoeft steeds minder uit te leggen, de toehoorder begrijpt meteen wat je bedoelt. We bevinden ons in een tijdperk waarin we al veel
weten en met weinig woorden toekunnen. Je kunt stoeien met wat mensen niet weten en dan ben je even effectief als met een dik boek.’
De lezer van nu is minder geïnteresseerd in de inhoud, en meer op zoek naar wat de schrijver wil vertellen, meent Wang. ‘Welk punt wil je maken, daar gaat het om. Als je iets wil uitleggen kun je daar een aparte laag voor
aanbrengen. Je klikt op een link en dan kom je daar terecht. “Lees meer…” is meer dan alleen
een kreet aan het eind van een tekst op internet – het is hoe mensen nu denken.’
Democratische techniek
De nieuwe technieken moeten democratischer worden, vindt Wang. Apple heeft op dit moment te veel invloed op de distributie en de toegankelijkheid van apps. ‘Volgens mij hebben apps op het web de toekomst. Daar is geen
drempel. Daarom wil ik niet alleen multimediaal bezig zijn, maar ook multidisciplinair. Mijn app is
te bekijken op de iPad, op Android, maar ook via de website. De web-app heeft veel meer
mogelijkheden.’
Als statement verschijnt een papieren versie van de roman, dat slechts een deel van de inhoud van de app bevat, pas na de introductie van de app. Wang geeft haar werk in eigen beheer uit. Literaire uitgeverijen bieden weinig toegevoegde waarde binnen de huidige ontwikkeling, meent ze. Het verdienmodel van de book-app is
nog niet helemaal duidelijk. ‘Drukkers, boekhandels, kranten en tijdschriften hebben het allemaal moeilijk. Je krijgt andere verdienmodellen op basis van business-to-business. Het gaat er veel meer om dat je een deal maakt met een
partij. Je kunt ook nadenken over het koppelen van een webshop aan je app. Maar het gaat me nu niet om geld verdienen. Het is niet eenvoudig om rond te komen met het schrijven van boeken, maar toch is het de moeite waard om
deze stap te wagen.’
‘Volgens mij hebben apps op het web de toekomst. Daar is geen drempel.’
*De tekst is op deze twee plaatsen aangepast – noot van Lulu
Foto: Xiaoling Huang
